Plotseling opdoemende gevaren
Op het eerste gezicht lijkt er nu sprake te zijn van een vrij positief klimaat voor allerlei beleggingen:
- Trump weet iets van een bestand in het Midden Oosten te bewerkstelligen, waardoor de kans op escalatie vermindert en de olieprijs daalt;
- De Fed is duidelijk van plan de rente te verlagen en een recessie te voorkomen;
- De winsten zijn het afgelopen kwartaal weer flink gestegen, etc.
Begrijpelijk dan ook dat de aandelen bijna dagelijks nieuwe hoogtepunten bereiken. Alleen waarom stijgen de prijzen van goud en zilver dan zo hard? Veelal wordt gezegd omdat de inflatie waarschijnlijk zal gaan oplopen, maar als dit de verwachting is, dan zouden de langetermijnrentes moeten stijgen en niet dalen zoals de laatste tijd gebeurt.
Om te begrijpen wat er aan de hand is, schetsen we eerst even in het kort de algemene achtergrond;
Al decennia geleden hebben de centrale banken besloten hun monetaire politiek te richten op het laag houden van de inflatie en een zo hoog mogelijke economische groei te bewerkstelligen, de hoogte van de schulden werd hierin niet meegenomen. Begrijpelijke doelstellingen na decennia van hoge inflatie en lage groei. Vanaf begin 90er jaren veranderde de situatie echter. Door de val van het communisme en de opkomst van internet, konden landen als China zich razendsnel ontwikkelen tot grote producenten van allerlei goederen en diensten. Wereldwijd zorgde dit ervoor dat de aanbodkant van de economie harder ging groeien dan de vraagkant. Het gevolg hiervan was snel afnemende inflatie en zelfs beginnende deflatie. Omdat de combinatie van deflatie en hoge schulden, zoals opgebouwd in de 60er, 70er en 80er jaren, ‘killing’ is voor een economie, moest de vraagkant opgekrikt worden om deflatie te voorkomen.
Dit werd bereikt door het overheidstekort op te krikken, maar vooral door een ruime monetaire politiek te voeren, waarbij de rentes laag gehouden worden en er veel nieuw geld bij wordt gecreëerd. Hierdoor wordt er relatief weinig gespaard en veel geleend.
Men zal echter begrijpen dat dit zo zijn grenzen heeft. Er kan niet eindeloos veel geleend en minder gespaard worden. Vandaar dat de rentes (relatief) steeds lager gehouden moesten worden en er steeds meer geld bij werd gecreëerd. Al vele jaren veel meer dan de reële economie kon absorberen. Hierop vloeide steeds meer geld weg naar de zogenaamde ‘asset markets’, denk aan aandelen en onroerend goed.
Het leidde er evenwel ook toe dat de rentes overal t.o.v. de inflatie steeds verder daalden en men nog maar nauwelijks beloond werd door obligaties met een hoger risico te kopen.
Hetgeen er dus in de praktijk gebeurde, was dat de prijzen van aandelen, onroerend goed en obligaties steeds verder verwijderd raakten van de reële economie. Normaliter worden deze geprijsd aan de hand van de situatie waarin de economie zich bevindt, maar nu waren de rollen omgekeerd. De ’asset prices’ werden door de centrale banken kunstmatig omhoog gestuwd om daarmee de vraagkant van de economie te stimuleren en zodoende deflatie te voorkomen. Het gevolg was dan ook dat er steeds riskantere leningen werden afgesloten tegen steeds lagere risicopremies. Iets dat nu in de VS aan de oppervlakte begint te komen bij met name de private leningsmarkt. Hierbij worden, om geld te besparen, leningen verstrekt rechtstreeks van de kapitaalbezitter aan de partij die geld wil lenen. Dus zonder tussenkost van een bank. Ook worden deze leningen weer opgekocht door partijen die dat met geleend geld doen.
Er is nu een markt ontstaan waar er bij de lener van geld maar weinig mis hoeft te gaan om een reeks van faillissementen op gang te brengen. Zo gingen er de afgelopen weken in de VS onverwachts een paar bedrijven op de fles, waardoor meteen een aantal regionale banken- die allerlei private leningen hadden opgekocht- voor grote verliezen kwamen te staan. Dit verklaart dan ook waarom goud en zilver zo hard stijgen en de rentes op 10 jarige Amerikaanse staatsobligaties -op de korte termijn bezien- naar beneden zijn uitgebroken.
Ondanks de huidige te hoge inflatie moet de Fed dan nl. snel de rente verlagen en er meer geld bij creëren om een financiële crisis te voorkomen. Dit betekent waarschijnlijk hogere inflatie in de toekomst. Normaliter iets waardoor de langere termijnrentes stijgen, maar nu worden langer lopende staatsobligatie juist als ‘safe haven’ gezien en dalen de langere termijnrentes in een eerst reactie met de kortetermijnrentes mee.
Zullen deze bewegingen voorlopig doorzetten en ook de aandelenkoersen onder neerwaartse druk plaatsen? Niemand weet of de problemen in de private leningsmarkt nu door gaan zetten of dat er alleen maar sprake is van een geïsoleerd probleem. Wij kijken echter met angst en beven uit naar de uitspraak van de US Supreme Court op 5 november a.s. betreffende de importtarieven. Indien deze negatief uitvalt, is hetgeen er nu in de markten gebeurt slechts een voorspel. Valt de uitspraak mee en breiden de kredietproblemen zich niet snel uit, dan gaan de markten o.i. nu van te veel renteverlaging door de Fed uit. Ook dan zijn de aandelen kwetsbaar en kunnen goud en zilver in een forse correctie terechtkomen.
