Eén aanspreekpunt voor uw financiering en risicobeheer
Eén aanspreekpunt voor uw financiering en risicobeheer
Het definitieve ‘Uniform Herstelkader Rentederivaten’ ligt er al weer even en de banken zijn inmiddels begonnen met het beoordelen van de derivatendossiers. In eerste instantie met de dossiers van relaties die zijn ondergebracht bij de afdelingen Bijzonder Beheer. De beoordeling gaat echter langzaam en moeizaam.
In januari van dit jaar hebben we geschreven over een belangrijke trendomdraai omhoog van de rentemarkten in 2016 en dat een verdere verwachte stijging dit jaar reëel is. Hoe zijn de ontwikkelingen tot nu toe? De lange rente (op 10-jarige Duitse staatsobligaties) stond begin dit jaar nog op 0,15% en is sindsdien per saldo gestegen met 21 basispunten tot het huidige percentage van 0,36%.
Het 3 maands Euribor is nog negatief en noteert op een vergelijkbaar niveau van -/- 0,33% eerder dit jaar. Deze week heeft ECB president Draghi zich ook positiever uitgelaten over het huidige stimuleringsbeleid van de centrale bank en het een kwestie van tijd is dat de inflatie gaat oplopen. Steeds meer signalen wijzen op een verdere stijging van de rentes de komende periode, waarbij een meerjarige stijgende trend van de rente aannemelijker wordt.
Wacht niet tot Euribor oploopt, want dan zijn de prachtig lage renteniveaus waarop u nu voor de komende jaren zekerheid kunt verkrijgen niet meer te realiseren.
In de recente vergadering deze maand van de ECB zijn wederom de economische omstandigheden in de EMU-zone besproken. Volgens Draghi zijn de risico’s voor de EMU verbeterd en is het tot vorig jaar gevreesde deflatie-scenario naar de achtergrond verdreven. De economische groei vooruitzichten voor de EMU in het geheel zijn licht opwaarts bijgesteld voor 2018 én 2019. Wel blijft de kern-inflatie (inflatie exclusief energie) met 1,1% nog achter bij de ‘net onder 2%’ doelstelling van de ECB. Draghi heeft bevestigd de huidige ruime monetaire politiek, van onder andere een maandelijkse opkoop van EUR 60 mrd. aan Europese staatsobligaties en ander schuldpapier, tot eind dit jaar te continueren.
Speech Draghi 27 juni jl.
Draghi heeft duidelijk geloof in zijn stimulerende beleid. Dit wordt deze week maar weer eens bevestigd tijdens zijn speech op een conferentie in Portugal. Het economische herstel in de EMU wordt volgens hem sterker en breder gedragen. Zolang de ECB het stimulerende beleid continueert, is het een kwestie van tijd voordat ook de nog achterblijvende inflatie gaat aantrekken. Op basis van zijn woorden schoten de rentemarkten omhoog. Wat betekent dit echter voor de renteontwikkelingen in de komende kwartalen?
Door de recente daling van de grondstofprijzen - waaronder de olieprijs - en een afname van de Europese werkeloosheid zien we de groei in de EMU verder toenemen. In Duitsland is het werkloosheidspercentage zelfs een stuk lager dan in de rest van de EMU landen (zie onderstaande grafiek). Bij verdere groei van de Duitse economie en toenemende krapte op de Duitse arbeidsmarkt, waar tevens dit jaar een aantal meerjarige loonafspraken afloopt, kan de (loon)inflatie makkelijk gaan oplopen. Het wordt voor de ECB dan steeds risicovoller om haar huidige monetaire beleid voor de EMU - en vooral voor Duitsland - zo ruim te houden.
Het huidige monetaire beleid van de ECB kent nog een nadeel. Het beleid houdt nu de Euribors zo laag dat inefficiënte ondernemingen overeind gehouden worden en de overheden – van vooral de Zuid-Europese landen – weinig prikkels krijgen om structurele hervormingen van de eigen economie door te voeren.
Aangezien de nadelen van het huidige monetaire beleid van de ECB op enig moment de voordelen zullen overtreffen, zal dit ook zijn weerslag krijgen op de Euribors. De ECB zal naar verwachting begin volgend jaar haar ruime monetaire beleid gaan afbouwen - waarschijnlijk in een periode van 6 maanden -; met stapjes van EUR 10 mrd. mindere opkoop van staatsobligaties per maand. Een eerste renteverhoging door de ECB is dan te verwachten richting eind 2018. Hiermee zal ook de stijging van de Euribors ingezet worden. Dit zal daarnaast een opwaartse druk op de lange rentes hebben, waarbij een hogere en steilere rentecurve dan zeer reëel is (zie grafieken hieronder).
Bent u nog steeds (grotendeels) rente-technisch variabel gefinancierd? Zo ja, dan is dat weliswaar goedkoop, maar het herbergt duidelijk toegenomen risico’s. De financiële markten hebben veel ingeprijsd en de lange rentes bewegen per saldo verder opwaarts. Nu heeft u nog goede mogelijkheden om uw renterisico (stijging Euribor) meerjarig af te dekken op mooie niveaus. Wacht u tot Euribor oploopt, dan zult u op dat moment merken dat de lange rentes al een stuk verder opgelopen zijn en het indekken van renterisico’s ‘duurder’ is geworden.
Wilt u inzicht in uw mogelijkheden? Precies weten voor hoe lang u met welk rente-instrument op welk renteniveau zekerheid kunt verkrijgen? Laat uw specifieke renterisico’s in kaart brengen. Ook voor het herstructureren van bestaande renteswaps (met bijkomend cash flow voordeel) is de huidige rentemarkt nog steeds interessant.
Wij zijn (bank)onafhankelijk en hebben geen belang bij de transactie die u wel (of niet) afsluit. Wij begeleiden u bij het kiezen en afsluiten van het best passende rente-instrument en controleren en beoordelen de prijsstelling van uw bank. Dit voorkomt spijt achteraf en verzekert u van een beter renteniveau dan wanneer u zonder onze begeleiding een rentederivaat zou afsluiten bij uw bank. Immers de verbetering / besparing van 1 basispunt op bijvoorbeeld een 10 jarige Swap (het verschil tussen 0,82% en 0,83% aan te betalen rente) x de hoofdsom x de looptijd van de swap, bepaalt uiteindelijk het voordeel. De besparing op uw rentelasten die u hiermee realiseert is een veelvoud van de begeleidingskosten die ICC u berekent.
Neemt u contact met ons op voor het maken van een afspraak op icc@icc-consultants.nl of 030-8201221.
Met vriendelijke groet,
Auke Middel
Bij de meeste markten is de laatste tijd sprake van geringe koersuitslagen. Hoe komt dat en blijft dit zo?
Wij denken dat de geringe koersuitslagen vooral het gevolg zijn van onzekerheid over waar het de komende tijd naar toe zal gaan. Met name wat betreft het rentebeleid van de centrale banken.
Door deze onzekerheden weten de markten op dit moment niet goed richting te kiezen. Wat de Amerikaanse economie betreft, stijgen de laatste tijd de inkomsten bij de consument vrij snel. Het meest aannemelijk is daarom dat de Amerikaanse economie voorlopig met circa 2,5% blijft groeien. Dit zou voor de Fed voldoende zijn om de komende tijd vrijwel om het kwartaal de rente verder te verhogen. Er speelt echter een aantal belangrijke onzekerheden.
Kortom, de vooruitzichten voor de Amerikaanse economie zijn gunstig, maar er zijn gemakkelijk scenario’s denkbaar dat de groei een tijdlang zal tegenvallen. De Fed zal dan de rente veel trager verhogen dan ze nu aangeeft van plan te zijn.
In Europa is de laatste tijd sprake van meevallende groei. Op zichzelf al een verrassing, omdat men veelal dacht dat bedrijfsleven en consument aan de vooravond van de verkiezingen in Nederland en Frankrijk – en ook na Brexit – minder geld zouden uitgeven. Nu is de uitslag van de verkiezingen positief, maar wil men niet zover gaan om het all clear signaal af te geven. Macron kan eventueel nog flinke tegenstand ondervinden van een parlement dat het niet met hem eens is en in Italië kan bij de volgende verkiezingen – uiterlijk volgend voorjaar – nog van alles misgaan. Onduidelijk is daarom of het beleid van de ECB, de kant van Draghi of de hoofdeconoom op zal gaan.
Mochten wij te positief tegen de verschillende economieën aankijken, dan zullen in de eerste plaats de rentes minder onder opwaartse druk komen te staan dan wij verwachten. Mocht dit gebeuren, dan verwachten we zoveel nieuwe stimuleringsmaatregelen dat de economieën uiteindelijk toch weer harder gaan groeien. Met andere woorden: stijgende rentes worden dan alleen maar een kwestie van tijd.
Een veel groter probleem wordt dat, zodra de rentes echt gaan stijgen, de prijzen van aandelen, obligaties en onroerend goed – die allemaal kunstmatig omhoog gestuwd zijn – hard kunnen dalen. Dit kan dan op zijn beurt de economie (te) hard raken. Vandaar dat we de centrale banken dan liever voor oplopende inflatie zien kiezen. We denken dan ook dat de VS nu en Europa wat later aan de vooravond van een stagflatie en een stijging van de inflatie naar 3% à 4% staan. Rentes lopen dan op zijn minst naar eenzelfde niveau op.
Wilt u met enige regelmaat lezen over deze en andere ontwikkelingen in de financiële markten? Vraag dan hier kosteloos en vrijblijvend toegang tot onze rapporten.
Met vriendelijke groet,
Eddy Markus
We hebben de afgelopen jaren in onze uit de praktijk nieuwsbrieven regelmatig gewezen op de zeer lage (swap)renteniveaus. De 5 en 10-jaars swaprentes liggen nu weer wat hoger dan in het 3e kwartaal van 2016, maar noteren nog steeds op ongekend lage niveaus.
Waar niet zo lang geleden gedacht werd dat renteverhogingen zich niet eerder dan 2020 zouden aandienen, wordt nu gesproken over 2018. De markt verschuift en binnen afzienbare tijd zijn de huidige lage renteniveaus niet meer langdurig vast te leggen. De recente bodems in de tarieven zult u waarschijnlijk al niet meer terugzien en steeds meer organisaties besluiten nu voor een langdurige periode hun rentelasten fixeren.
Welke afweging dient u hierbij te maken en hoe voorkomt u dat u niet te veel betaalt?
Renteswaps hebben vanuit het verleden een slecht imago bij grote en kleine ondernemers. Dit is begrijpelijk omdat er voor de kredietcrisis (periode 2005 – 2008) heel veel renteswaps zijn afgesloten die achteraf bezien niet afgesloten hadden mogen worden. De banken zijn hiervoor in veel gevallen verplicht tot het vergoeden van de geleden schade en voor de kleinere ondernemers is het Herstelkader Rentederivaten opgesteld (klik hier voor meer informatie over het Herstelkader Rentederivaten). Positief hieraan is wel dat de zorgplicht voor de banken fors is toegenomen en er nu van te voren uitvoerig getoetst wordt of een renteswap een passend product is om af te sluiten. Hiermee worden de onwenselijke situaties die in het verleden zijn ontstaan voorkomen.
Een ander groot verschil is dat in de huidige rentemarkt het risico op het ontstaan van een negatieve waarde bij een renteswap veel kleiner is dan bij de rentestanden destijds van 4 tot 5%. Een negatieve waarde ontstaat wanneer het markttarief van een soortgelijke renteswap voor de resterende looptijd lager is dan het tarief van de afgesloten renteswap. Onderstaande afbeelding geeft weer hoe een negatieve waarde in een renteswap kan worden benaderd.
We kijken naar een renteswap met een percentage van 4,50% en een resterende looptijd tot 2020. Het markttarief voor een renteswap met dezelfde modaliteiten als de afgesloten renteswap is heden 0,00%. Doordat dit tarief lager is dan het tarief van de bestaande renteswap, heeft de bestaande renteswap een negatieve marktwaarde. Dit wordt weergegeven door middel van het rode vlak in bovenstaande grafiek.
Het werkt echter ook omgekeerd. De kans is nu reëler dat er een positieve waarde in de renteswap kan ontstaan doordat de rente gaat stijgen. Stel dat u per heden een 10-jaars renteswap tegen 0,80% afsluit en dat begin 2018 de rentecurve over de gehele linie is gestegen en een soortgelijke renteswap tegen 2,00% afgesloten kan worden. Dit tarief is hoger en de bestaande renteswap heeft nu een positieve marktwaarde gekregen. Dit wordt weergegeven door het blauwe vlak in onderstaande grafiek.
Het is natuurlijk niet per definitie zo dat als u nu een renteswap afsluit deze een positieve marktwaarde opbouwt, maar het is wel zeker dat uw risico op het ontstaan van een forse negatieve marktwaarde veel geringer is dan in het verleden. Simpel gezegd kon de 10 jarige swaprente destijds circa 5 procentpunten zakken tot 0,0%; waar dat nu minder dan 1 procentpunt is.
Een nadeel waar u niet omheen kunt is, dat u bij het aangaan van een renteswap direct hogere rentelasten zult moeten gaan betalen. Dit houdt veel bedrijven (nog) tegen. Het blijft in onze ogen echter merkwaardig dat veel bedrijven voor de kredietcrisis bereid waren hun renteverplichting voor 10 jaar te fixeren op niveaus rond 5% en ze nu, bij een 10 jaars swaprente van 0,8%, liever nog even afwachten. Het heeft natuurlijk alles te maken met extrapolatie van het rentebeeld dat we de afgelopen jaren gezien hebben. Wij denken echter dat deze periode langzaam maar zeker op zijn einde loopt en dat we terugkeren naar een historisch gezien normaler rentebeeld. Bedenkt u hierbij dat het gemiddelde 3-maands Euribor niveau vanaf 2001 tot eind 2008 (begin van de kredietcrisis) circa 3,40% en het langjarig gemiddelde van de 10-jaars swaprente over deze periode circa 4,50% bedraagt!
De afweging die u moet maken is of u voor een periode van bijvoorbeeld tien jaar in totale rentelasten voordeliger uit bent door nu een renteswap af te sluiten of juist door niets te doen. U zult in het begin altijd duurder uit zijn als u een renteswap afsluit, maar dat gaat u terugverdienen als de variabele rente gaat stijgen. Als u niet doet heeft u wellicht twee jaar voordeel, maar mogelijk ook vele jaren nadeel...
Een voorbeeld:
Stel u sluit een 10-jaars renteswap af tegen 0,80% terwijl het Euribor 0% is (vaak wordt een negatief Euribor in de financiering op 0% gezet). Dit betekent dat uw rentelasten per direct met 0,80% stijgen. Indien de variabele rente echter tijdens de komende jaren oploopt, kan een korte periode van rentenadeel snel worden goedgemaakt. Zo wordt twee jaar nadeel van 0,80% al goed gemaakt bij een Euribor niveau van 1,00% of hoger in de overige acht jaar. (Uiteraard zal Euribor geleidelijk stijgen en is dit een gesimplificeerd voorbeeld om de te maken afweging te verduidelijken).
Kortom, schrijf renteswaps niet bij voorbaat af door het negatieve imago dat ze hebben gekregen. U kunt tegenwoordig een veel betere afweging maken omdat alle (mogelijke) nadelen van renteswaps veel beter bekend zijn en het risico op negatieve waarde een stuk kleiner is door de substantieel lagere renteniveaus. Opportunistisch gedacht is de kans zelfs groot dat een renteswap die u nu afsluit in de toekomst een positieve waarde gaat opbouwen die u eventueel kunt verzilveren.
Wilt u nu het nog kan profiteren van het lage Euribor niveau en uw renterisico geheel of gedeeltelijk indekken door een renteswap af te sluiten? Zorg dan dat u niet te veel betaalt!
Uw bank verdient op verschillende manieren aan de verkoop van dit soort producten en helaas zijn deze marges voor u niet transparant. Graag geven we aan waar u op moet letten als u direct, zonder onafhankelijk advies, bij uw bank een renteswap afsluit (of in het verleden afgesloten hebt).
Wilt u inzicht in uw mogelijkheden? Precies weten voor hoe lang u met welk rente-instrument op welk renteniveau zekerheid kunt verkrijgen? Een onafhankelijke renteanalyse door ICC van uw specifieke renterisico’s geeft verhelderende inzichten. Ook voor het herstructureren van bestaande renteswaps (met bijkomend cash flow voordeel) is de huidige rentemarkt nog steeds interessant en zelfs aantrekkelijker geworden.
Wij zijn (bank)onafhankelijk en hebben geen belang bij de transactie die u wel (of niet) afsluit. Wij begeleiden u bij het kiezen en afsluiten van het best passende rente-instrument en controleren en beoordelen de prijsstelling van uw bank. Dit voorkomt spijt achteraf en verzekert u van een beter renteniveau dan wanneer u zonder onze begeleiding een rentederivaat zou afsluiten bij uw bank. De besparing op uw rentelasten die u hiermee realiseert is een veelvoud van de begeleidingskosten die ICC u berekent.
Neemt u contact met ons op voor het maken van een afspraak op icc@icc-consultants.nl of 030-8201221.
Met vriendelijke groet,
Michel Hensen
Sinds maart van dit jaar zijn de brede grondstoffenindexen (mandjes van verschillende grondstoffen gewogen naar hun aandeel in de wereldeconomie) gemiddeld met meer dan 3% gestegen. Dit komt door positieve ontwikkelingen in de vooruitzichten voor de groei van de mondiale economie en lagere yields voor beleggers in met name de Amerikaanse staatsobligaties. In deze update kijken we naar de invloed van twee – nog altijd belangrijke – factoren: China en de koers van de US dollar in verhouding tot andere valuta.
De Chinese economische groei van het eerste kwartaal van 2017 lijkt uit te komen op een solide 6.8%. Dat is ongeveer hetzelfde groeitempo als het laatste kwartaal van het vorige jaar. De groei wordt ondersteund door aanhoudende hoge uitgaven van de Chinese overheid aan bouw en onderhoud van de infrastructuur en een huizenmarkt die overeind blijft.
Dit beeld zal de komende jaren veranderen. Het einde van de investeringsgedreven economische cyclus is in zicht. De Chinese economie krijgt geleidelijk aan minder behoefte (nieuw)bouw en zware machinerie. Hierdoor wordt de vraag naar ‘zware’ grondstoffen als staal en constructiemetalen relatief kleiner. Primaire materialen als ijzererts en coking kolen – de grondstoffen voor staalproductie – worden daarmee meer speelbal van korte termijn speculatie en marktschokken dan dat ze vastzitten in een lange, geleidelijk opwaartse trend.
De groei van de Chinese economie is en wordt in toenemende mate afhankelijk van de koopkrachts- en welvaartsontwikkeling van de verstedelijkte middenklasse. Dit leidde de laatste jaren al tot veranderende dieetpatronen (toename van o.a. vlees-, zuivel- en zoetwarenconsumptie en samenhangende vraag naar specifieke grondstoffen) en toename van vervoersbehoefte en eigendom van auto’s (brandstofverbruik, autoproductie en vervoersbewegingen van en naar het Chinese achter-/platteland). De komende jaren groeit de vraag naar elektronica, oplaadbare accu’s (EV), kleding en luxeartikelen en daarmee ook naar koper en edele en zeldzame (aard)metalen als lithium.
Een zwakkere US dollar versterkt in het algemeen de vraag naar grondstoffen. De koopkracht van kopers en beleggers in de eigen valuta neemt tenslotte toe. Ook de opkomende economieën zijn gebaat bij een niet al te sterke dollar. De Amerikaanse centrale bank, de Fed, heeft wel een probleem. Zij wil de rente eigenlijk substantieel verhogen om een renteverlagingsbuffer te creëren voor een volgende recessie.
De markt anticipeert al een tijd op deze verhogingen en een hoger tempo van verkrapping in de VS dan in andere economieën. De dollar is daarmee een stuk sterker geworden. President Trump meent echter dat de dollar te sterk aan het worden is. Verder hebben het optimisme en de economische groeiverwachtingen waarop het rentepad is geijkt zich nog niet vertaald in harde, klinkende consumptiecijfers en gerealiseerde groei. Daarmee rijst de vraag of de rente wel in het gewenste tempo verhoogd kan en moet worden.
Waar het op de iets langere termijn waarschijnlijk is dat divergerend monetair beleid leidt tot een hogere rente in de VS en een sterkere US dollar, is de mogelijkheid van een tussentijds verzwakkende dollar zeker reëel. Denk hierbij aan de mogelijkheid dat van de beloofde belastingverlagingen, deregulering en mega-investeringen van de regering Trump onder druk van een weerbarstig Congres niet veel of althans minder dan verwacht terecht komt. Een dergelijke correctie kan de speculatieve vraag naar grondstoffen een duw in de rug geven. Het volgen van de dollar en incalculeren van onverwachte effecten is dus essentieel in relatie tot de grondstofprijsontwikkelingen.
Neem contact met ons op via icc@icc-consultants.nl of 030-8201221.
Met vriendelijke groet,
Robbert Marneffe
Sinds de Amerikaanse presidentsverkiezingen op 8 november 2016 is de US Dollar circa 3% sterker geworden ten opzichte van de Euro. Hoewel EUR/USD koers de laatste tijd vrij stabiel is, zal door verschillen in het beleid van de ECB en de Fed, politieke risico’s in Europa en de onvoorspelbare ‘politieke’ houding van Trump, de bewegelijkheid van de koers waarschijnlijk sterk gaan toenemen. Als u een exposure hebt of verwacht in de US Dollar, dan is dit het moment om uw aan- of verkoopstrategie onder de loep te nemen.
Vooruitkijkende indicatoren voor de Amerikaanse economie zijn veel beter dan verwacht. Er is een breed gedragen hoop dat deregulering, belastingverlagingen en extra overheidsinvesteringen de groei omhoog gaan stuwen van 2% nu naar 3% of zelfs 4%. Door de huidige krapte op de arbeidsmarkt, waarbij het huidige werkeloosheidspercentage slechts 4,8% van de beroepsbevolking bedraagt, kan vervolgens de (loon)inflatie makkelijk gaan oplopen. Dit zal voor de financiële markten een radicaal ander beeld opleveren. Centrale banken hebben de afgelopen jaren namelijk enorm veel geld erbij gecreëerd. Tot nu toe was dit niet inflatieverhogend omdat er nog sterke deflatoire krachten waren. Nu deze laatste snel afnemen en als de (loon)inflatie toeneemt, kan deze enorme pool aan liquiditeiten voor een vliegwieleffect voor de inflatie zorgen. De langetermijnrentes zullen dan snel oplopen en waarschijnlijk grote schaden aan de economie berokkenen (omdat de hoge schulden dan zwaarder gaan wegen op de economie). Om dit te voorkomen zal de Fed de kortetermijnrente sneller moeten verhogen dan waar de markten nu vanuit gaan.
Het is daarom niet verbazingwekkend dat veel leden van de Amerikaanse centrale bank (de Fed) hebben aangegeven dat bij aanhoudende goede economische cijfers en opwaartse druk op de inflatie, op iedere 6 weekse Fed-vergadering de rente verhoogd kan worden. Zowel een stijgende economische groei als een (beheersbare) stijging van de rente resulteren in een sterker wordende US Dollar.
Daarnaast heeft President Trump zich tijdens de verkiezingscampagne vrij negatief over de Fed uitgelaten. Die zou om politieke redenen de rente (te) laag hebben gehouden. Nu er drie plaatsen in de board van de Fed vacant zijn, kan Trump dit gaan invullen met mensen die meer bereid zijn de kortetermijnrente te verhogen.
Het is echter helemaal niet zeker of Trump al zijn plannen om de groei te stimuleren, door het Congres zal weten te loodsen. De laatste tijd wordt duidelijk dat ook veel Republikeinse Congresleden niet zomaar met de plannen van Trump akkoord zullen gaan. Dit vergroot het risico dat Trump naar protectionistische maatregelen zal grijpen om zijn ‘America first’ beleid gestalte te geven. Dit risico wordt groter als ook in Europa de komende jaren meer populistische partijen aan invloed winnen of gaan (mee)regeren. Dit jaar zijn immers verkiezingen in Nederland, Duitsland, Frankrijk en (mogelijk) Italië, waarbij populistische partijen flink aan invloed kunnen winnen. Meer protectionisme is inflatieverhogend, doordat importgoederen duurder worden (vanwege (hogere) importheffingen). Tegelijkertijd ondermijnt protectionisme de groei, waardoor autoriteiten geneigd zullen zijn om de economie extra fiscaal of monetair te stimuleren. Als dit tot een kettingreactie leidt en er wereldwijd protectionistische maatregelen worden genomen, neemt de kans op handelsoorlogen en vervolgens forse valutaschommelingen enorm toe.
Per saldo denken wij dat het centrale banken beleid in de VS en de EMU steeds verder uit elkaar gaat lopen, waardoor de komende maanden tot kwartalen van een krachtige neerwaartse druk op de EUR/USD koers sprake zal zijn. Gaat de FED daadwerkelijk de rente in enkele stappen verder verhogen, terwijl de ECB nog volop haar huidige beleid van geldcreatie doorzet tot ultimo 2017 en zullen daarnaast de spanningen in de Eurozone toenemen en het protectionisme van Trump zegevieren, dan krijg je met 100% zekerheid veel grotere uitslagen in EUR/USD. Recent is al een einde gekomen aan de langdurig zijwaartse beweging in een koersrange van 1,09 – 1,15 (zie grafiek).
Veelal dekken ondernemingen hun valuta-exposure af met spottransacties en/of termijn affaires. Bij een marktscenario waarin EUR/USD weinig fluctueert kan dit op zich best goed werken, maar bij de verwachte toenemende volatiliteit is deze werkwijze veel minder aantrekkelijk.
U legt namelijk de koers van het valutapaar naar de toekomst toe vast en kunt niet meer meeprofiteren van, mogelijk aanzienlijke, bewegingen in uw voordeel. Dit kan wel noodzakelijk zijn om een goede marge te maken en uiteraard vanuit concurrentieoverwegingen.
Of u nu importeert of exporteert, een handels- of productiebedrijf bent, maandelijks, wekelijks, of per seizoen uw risico’s afdekt, ICC kan samen met u de ideale strategie voor uw valutarisicobeheer bepalen. Op basis van de (on)zekerheid van uw exposure, uw risicobereidheid, uw calculatiekoers, uw concurrentiepositie, uw marktverwachting en de kosten van geschikte afdekinstrumenten dient bepaald te worden welke strategie en afdekinstrument het best passend is voor u. Wij kijken hierbij naar flexibele afdekmethodes, met een duidelijke vooraf bekende ‘worst case’ koers, zonder dat u gaat speculeren.
Bedenk hierbij dat ICC 100% onafhankelijk is en in tegenstelling tot banken en brokers op geen enkele manier inkomsten uit transacties genereert. Dit voorkomt belangenverstrengeling. Wij verdienen onszelf terug door betere valutaresultaten en door samen met u lagere transactiekosten te bedingen bij uw bank of broker.
Wij horen graag uw ervaringen in de huidige uitdagende marktomstandigheden. U kunt telefonisch een afspraak maken bij Cees Houpt of Anne Heetderks via +31 30 8201221 of direct met mij contact opnemen op 06-46830693.
We spreken elkaar binnenkort!
Auke Middel
NB 1: U kunt zich ook inschrijven voor ons seminar en daar kennismaken met mij.
NB 2: Of beginnen met het lezen van onze visierapporten op macro-economie, rente en vreemde valuta.
Veel ondernemers zien weer kansen in deze aantrekkende economie. Als u wilt gaan investeren in de groei van uw onderneming of als uw huidige financiering afloopt, dan zijn er altijd de nodige financieringsvragen. Hoeveel kan ik lenen? Bij wie? Bancair of alternatief? Tegen welke voorwaarden? Of wat kan ik verbeteren aan mijn bestaande financieringsvoorwaarden?
Een goed beeld van uw mogelijkheden in de huidige financieringsmarkt is essentieel om een optimaal resultaat te behalen. Het financieringslandschap is echter dynamisch en verandert steeds sneller. Hoe pakt u dit het beste aan?
Voordat u met bank(en) gaat praten over de invulling van een financieringsbehoefte of aanpassing van de kredietvoorwaarden, is ons advies om eerst zelf uw positie te bepalen. Alleen dan houdt u de regie over het financieringsproces en bereikt u het gewenste resultaat; een optimale financieringsstructuur tegen de beste condities.
Maar wat houdt positie bepalen in? Dit heeft o.a. te maken met de volgende vraagstellingen: Waar wil ik komende jaren heen met de onderneming? Wat is mijn strategie, en welke financieringsstructuur sluit hier naadloos op aan? Wat vind ik belangrijk in een financiering? Wat is mijn onderhandelingspositie ten opzichte van de bank(en)? Hoe richt ik mijn bankrelatiemanagement in? Welke producten (financieringen, cash management, valutatransacties, L/C’s, etc.) breng ik bij welke bank onder?
Dit kunnen lastige vragen zijn, zeker gezien het snel veranderende financieringslandschap. Bespreek uw financieringsvraag voor 2017 daarom eens met ons. Als onafhankelijk financieringsspecialist kennen we de bancaire en non-bancaire financieringsmarkt als geen ander. Wij weten waar de markt ligt en wat uw mogelijkheden zijn, mede gezien de vele benchmarks die we in diverse sectoren hebben.
ICC heeft in 2016 voor tientallen ondernemingen en semipublieke organisaties een complete bankrelatiemanagement analyse en een credit rating verzorgd. Een perfect vertrekpunt als u in 2017 of 2018 met uw financiering aan de slag moet.
Een credit rating is een methode om het risicoprofiel / kredietwaardigheid van een onderneming weer te geven. De grote rating agencies als Standard and Poor’s, Moody’s en Fitch richten zich vooral op het beoordelen van kredietwaardigheid van grote corporates, landen, banken, etc. Daarnaast zijn er nog tal van kleinere rating agencies. Ook de banken hebben eigen credit rating modellen ontwikkeld.
De uitkomst van een ratingmodel vertaalt zich in een probability of default (PD). Dit is de kans dat een onderneming binnen een jaar in default raakt, oftewel niet aan haar verplichtingen kan voldoen. De uitkomst wordt vervolgens weergegeven in een ratingklasse. Doordat de ratingmodellen allemaal gebruik maken van de probability of default kunnen credit ratings van verschillende modellen (en dus ook van verschillende banken) met elkaar worden vergeleken.
ICC hanteert een door de ECB geaccrediteerd rating systeem waarmee een ratingklasse kan worden bepaald. Hiermee krijgt u de beschikking over een onderbouwde rating op basis van de performance en de ontwikkeling in de afgelopen jaren. ICC biedt daarnaast de mogelijkheid om voor mogelijke scenario’s, zoals (des)investeringen, dividenduitkeringen, etc., de impact op de rating door te rekenen.
ICC benchmarkt uw condities met gelijkwaardige partijen en financieringen in de markt. Daarnaast maakt ICC ook gebruik van het RAROC-model voor het inzichtelijk maken van het rendement van banken.
Om uw huidige financiering te kunnen beoordelen en uw bancaire financieringsmogelijkheden voor de toekomst te bepalen is het essentieel dat u inzicht heeft in het rendement dat uw bank maakt op u als relatie. Het klantrendement (RAROC) wordt bij banken berekend op basis van het risico gewogen rendement op het eigen vermogen. Dit zijn de netto inkomsten van de bank gedeeld door het economisch kapitaal dat de bank moet aanhouden om u te financieren.
De RAROC wordt uitgedrukt in een percentage en in de praktijk wordt bij het verstrekken van financieringen vooraf getoetst of het gewenste RAROC-rendement (de hurdle rate) wordt gehaald. Het RAROC-rendement wat de bank op u verdient, bepaalt uw onderhandelingspositie t.o.v. uw bank.
Door de jaren heen kan het RAROC-rendement echter variëren (andere credit rating, reeds gedane aflossingen, prijsaanpassingen, andere waardering onderliggend onderpand, strengere kapitaaleisen door Basel III, etc.).
Onze ervaring is dat banken niet snel delen wat het RAROC-rendement op klantniveau is.
Om die reden maakt ICC ook gebruik van het RAROC-model. Het geeft u inzicht in alle inkomsten voor de bank en het RAROC-rendement dat de bank op u als relatie behaalt. Mede gebaseerd op de hiervoor beschreven ECB geaccrediteerde credit rating. Deze informatie kunt u o.a. gebruiken om de hoogte van de financiering, de structuur, de condities en de tarifering waar mogelijk te optimaliseren.
Neemt u vrijblijvend contact met ons op 030-8201221 of icc@icc-consultants.nl.
Met vriendelijke groet,
Bram Reichwein
Op 19 december jl. is de definitieve versie van het Herstelkader Rentederivaten gepubliceerd. De grote vraag is natuurlijk of u op basis van dit herstelkader uw positie ten opzichte van de bank versterkt als u gecompenseerd wenst te worden voor de renteswaps die u in het verleden heeft afgesloten. Of u nu wel of niet onder het herstelkader valt, we hebben de mogelijkheden voor u op een rij gezet.
Positieve ontwikkelingen voor grondstoffen-beleggers en -speculanten. Maar minder goed nieuws voor bedrijven die steeds opnieuw met sterk schommelende kosten of opbrengsten te maken hebben. Het nieuwe jaar biedt ons een mooie gelegenheid om vooruit te kijken naar de ontwikkelingen in de grondstoffenmarkten. Graag delen wij onze verwachtingen voor 2017 en wat u kunt doen om met toenemende volatiliteit van grond- en brandstoffenprijzen om te gaan, maar niet voor U eerst een korte terugblik op 2016 te geven.
Het jaar 2016 was een jaar van ontluikend herstel in de grondstoffenmarkten. In een markt die lange tijd overschaduwd werd door overcapaciteit en forse voorraden, is dat herstel in eerste instantie gebaseerd op een toenemend evenwicht tussen vraag en aanbod van grondstoffen. Vooral in de grondstoffen waarin beperkt voorraden worden aangehouden heeft dit geleid tot (fors) stijgende prijzen – weliswaar vanaf absoluut en relatief gezien lage niveaus. Over de hele linie gaat de herbalancering al wel gepaard met sterk toenemende volatiliteit. Pas op het eind van het jaar werden ook de eerste afnames in voorraden zichtbaar.
De recente beslissing van OPEC om het op marktaandeel gerichte beleid los te laten door de ruwe olieproductie te beperken met 1.2 miljoen vaten per dag en het zich daar bij aansluiten van een aantal olieproducerende niet-OPEC landen (o.a. Rusland) heeft een bodem onder de oliemarkt gelegd. De International Energy Agency (IEA) voorziet daarmee bij voldoende 'compliance' met de voorgeschreven beperkingen dat de vraag naar ruwe olie wereldwijd vanaf het eerste kwartaal van 2017 al boven het aanbod stijgt. Dat wil zeggen dat de voorraden van olie en olieproducten langzaam maar zeker zullen gaan teruglopen en de markt verder zal verkrappen. Logischerwijs zal dit met toenemende volatiliteit (minder buffers) en mogelijk ook stijgende prijzen gepaard gaan - echter zal bij sterk stijgende prijzen ook het aanbod van kostbaarder vormen van olieproductie (waaronder shale in de VS) weer gaan toenemen.
Door de lange periode van lagere prijzen hebben energie- en mijnbouwbedrijven hun kapitaaluitgaven behoorlijk teruggebracht. Waar de markt normaliter bij herstel van vraag en prijzen snel zou reageren met het opvoeren van productie en aanbod, zou het deze keer wel eens langer kunnen duren om de output op te voeren. Daar waar het gevoerde monetaire beleid van extreme verruiming door centrale banken zijn langste tijd gehad lijkt te hebben, wordt meer en meer ingezet op fiscale stimulering. Investeringen in infrastructuur, groei van overheidsuitgaven en werkgelegenheid en groei van opkomende economieën stuwen de vraag naar grondstoffen – zowel in metalen als olie en brandstoffen.
De groei van (met name) de Amerikaanse economie en de als gevolg stijgende – lange-rentes en waarde van de dollar hebben in eerste instantie een drukkend effect op goud- en zilverprijzen. Het sentiment voor edelmetalen kan echter met grotere regelmaat gaan kantelen door toenemende politieke onzekerheden als het beleid van de regering Trump, Brexit en de toenemende druk op het Europees Monetair Stelsel. Onstabiliteit in het Midden-Oosten en voorvallen van terroristisch of extremistisch geweld kunnen aanleiding vormen te vluchten naar veilige havens.
Waar de prijzen van landbouwgrondstoffen de laatste jaren ook zijn weggezakt als het gevolg van met name gunstige weers- en oogstomstandigheden, is het opwaarts potentieel voor de meeste van deze grondstoffen inmiddels groter dan het neerwaarts potentieel. Landbouwgrondstoffen kunnen niet onbeperkt worden opgeslagen. Hierdoor blijft iedere nieuwe oogstcyclus erg belangrijk. Verder is het feit dat China een steeds volwassener economie krijgt waar consumptie centraler komt te staan dan pure industriële productie terwijl de bevolking nog altijd toeneemt een belangrijke factor in de groeiende vraag naar agrarische en 'soft' commodities.
De lange periode van betrekkelijk lage of dalende prijzen en volatiliteit is voor de meeste ondernemingen (behalve dan in de olie-, offshore- en mijnbouwsectoren) niet ongunstig geweest. Het is echter zaak de aandacht voor grond- en brandstoffenrisico's niet te laten verslappen, of in een van de valkuilen te stappen die we nog wel eens tegenkomen:
Het managen van grond- en brandstoffenprijsrisico is geen hogere wiskunde maar berust vooral op discipline. Alles begint bij een degelijke inventarisatie van de daadwerkelijke blootstellingen en daaruit volgende risico's.
Heeft u recentelijk uw exposure, de alternatieve manieren, strategieën en instrumenten om met deze risico's om te gaan in kaart gebracht om een solide basis te leggen voor het nemen van de juiste beslissingen?
Het onberispelijk en kostenbewust uitvoeren van de genomen beslissingen en daarmee positioneren voor iedere mogelijke ontwikkeling of uitkomst in de markt vormt het sluitstuk van deze risico management cyclus die steeds weer opnieuw moet worden doorlopen.
Meer dan 15 jaar aan expertise en ervaring staan tot uw beschikking om u te ondersteunen bij dit doorlopende proces. Een onafhankelijke scan van uw grond- en brandstoffenexposures door ICC geeft verhelderende inzichten. Pas hierna, en alleen als een scan daar inderdaad de aanleiding voor bevestigd, helpt ICC u de alternatieve strategieën en instrumenten om op een flexibele manier met de risico's om te gaan in kaart te brengen.
Wij zijn (bank)onafhankelijk en hebben geen belang bij de keuze tussen instrumenten, producten, aanbieders en of u transacties/contracten al dan niet afsluit. ICC begeleidt u bij het kiezen en de uitvoering van de best passende strategie en bewaakt de kosten. De besparingen die u hiermee realiseert zijn veelal groter dan de begeleidingskosten van ICC hoog zijn. De inbreng van onze expertise resulteert in lagere schommelingen in het resultaat, grotere flexibiliteit voor u en uw klanten en hogere winstgevendheid over de langere termijn.
Neemt u contact met ons op voor het maken van een afspraak op icc@icc-consultants.nl of 030-8201221.
Met vriendelijke groet,
Robbert Marneffe
In 2016 zijn de rentemarkten per saldo verder gedaald. Zowel de Euribor niveaus als de lange rentes hebben wederom historisch lage standen laten zien. Een belangrijke trenddraai omhoog lijkt medio juli vorig jaar echter te zijn ingezet.
Na een zomers dieptepunt rond -/-0.2% is de lange rente (op 10-jarige Duitse staatsobligaties) in rap tempo met 65 basispunten gestegen en inmiddels weer iets gecorrigeerd tot rond 0,15%. Als u uw renterisico wilt indekken, heeft u de bodem waarschijnlijk al gemist. Wacht niet tot Euribor oploopt, want dan zijn de prachtig lage renteniveaus waarop u nu voor de komende jaren zekerheid kunt verkrijgen niet meer te realiseren.
In vergelijking met de Amerikaanse lange termijnrentes valt de opwaartse druk op de Europese rentes de laatste weken mee. Ondanks de positiever wordende groeiverwachtingen voor de wereldeconomie, de stijgende grondstofprijzen (o.a. olie) en de stijgende Amerikaanse rentes, hebben de Europese rentes relatief weinig bewogen. Wellicht heeft dit te maken met het ECB-beleid. De ECB heeft namelijk recent haar ‘opkoopbeleid’ van Europese obligaties verlengd tot en met december 2017, hoewel het maandelijkse bedrag na maart aanstaande wel verlaagd wordt tot EUR 60 miljard per maand. Daarnaast kan de ‘adempauze’ in de stijgende rente verklaard worden door verminderde groeiverwachtingen voor de EMU-zone in het jaar 2017.
De laatste weken is het renteverschil tussen de 10 jaars rente in de Eurozone (in casu Duitsland) ten opzichte van de 10 jaars rente in de Verenigde staten opgelopen tot het hoogste niveau sinds 1989 (zie grafiek hieronder).
De groei van de Amerikaanse economie kan onder de huidige economische omstandigheden ingeschat worden op een niveau van ca. 2,5%, een duidelijk hoger niveau dan de economische groei in de EMU. In tegenstelling tot de eurozone kent de Amerikaanse economie een ‘gespannen’ arbeidsmarkt. Het werkloosheidspercentage is slechts 4,6% van de beroepsbevolking en een aanhoudende groei van enkele kwartalen van boven de 2%, zal vrij snel resulteren in hogere loonstijgingen. Dit zal leiden tot verder groei - door verbeterde koopkracht bij de consument -, maar ook tot oplopende inflatie.
Donald Trump heeft in zijn verkiezingscampagne aangekondigd om voor ca. 500 miljard USD aan fiscale stimuleringen te gaan doorvoeren. Dit zal worden bereikt door enerzijds de belastingen te verlagen en anderzijds doordat de centrale overheid meer gaat investeren in de infrastructuur van het land. Hoewel thans onduidelijk is in welke mate het volledige pakket door het Amerikaanse Congres geleid kan worden, zal hierdoor niet alleen de schuldenpositie van de centrale overheid oplopen, maar zal ook de economie een extra ‘boost’ krijgen. Vervolgens kan de rente gemakkelijk verder gaan oplopen. Dit beeld wordt al voor een deel verdisconteerd in een stijging van 3 maands USD LIBOR, terwijl vanwege het huidige ECB-beleid 3 maands EURIBOR blijft dalen.
Er zijn best redenen te bedenken waarom de Europese rentes nog een tijdje laag kunnen blijven. Eén daarvan is bijvoorbeeld oplopende spanningen in de Eurozone. Zo zijn er het komend jaar diverse verkiezingen in de EMU-landen; onder andere in Nederland, Duitsland, Frankrijk en (eventueel) Italië, waarbij populistische partijen flink aan invloed kunnen winnen. Na Brexit en het Italiaanse referendum kan dit opnieuw tot verrassingen leiden. Bij onrust in de EMU zien we vaak een toenemende vraag naar Duitse staatsobligaties (=safe haven), waardoor rentes kunnen dalen. Op basis van de ‘normale’ economische wetten ligt echter een per saldo verdere stijging van met name de lange rentes in de EMU meer in de lijn der verwachting.
Bent u nog steeds (grotendeels) rente-technisch variabel gefinancierd? Zo ja, dan is dat weliswaar goedkoop, maar het herbergt duidelijk toegenomen risico’s. De financiële markten hebben veel ingeprijsd en de lange rentes bewegen per saldo al opwaarts vanaf midden 2016. Nu heeft u nog goede mogelijkheden om uw renterisico (stijging Euribor) meerjarig af te dekken op mooie niveaus. Wacht u tot Euribor oploopt? Dat kan ook, maar dan zult u op dat moment merken dat de lange rentes al een stuk verder opgelopen zijn. De niveaus waar u vandaag zekerheid voor kunt krijgen zullen dan niet meer te realiseren zijn.
Wilt u inzicht in uw mogelijkheden? Precies weten voor hoe lang u met welk rente-instrument op welk renteniveau zekerheid kunt verkrijgen? Een onafhankelijke renteanalyse door ICC van uw specifieke renterisico’s geeft verhelderende inzichten. Ook voor het herstructureren van bestaande renteswaps (met bijkomend cash flow voordeel) is de huidige rentemarkt nog steeds interessant en zelfs aantrekkelijker geworden.
Wij zijn (bank)onafhankelijk en hebben geen belang bij de transactie die u wel (of niet) afsluit. Wij begeleiden u bij het kiezen en afsluiten van het best passende rente-instrument en controleren en beoordelen de prijsstelling van uw bank. Dit voorkomt spijt achteraf en verzekert u van een beter renteniveau dan wanneer u zonder onze begeleiding een rentederivaat zou afsluiten bij uw bank. De besparing op uw rentelasten die u hiermee realiseert is een veelvoud van de begeleidingskosten die ICC u berekent.
Neemt u contact met ons op voor het maken van een afspraak op icc@icc-consultants.nl of 030-8201221.
Met vriendelijke groet,
Auke Middel
